Hytaý firuzäni öndürýänleriň biridir.TurkuazJhuşan okrugynda, xunxi okrugynda, Anhui Maanshan, Shaanxi Baihe, Siçuan, Henan, Hami, Sinszýan, Wulan, Çinghai we beýleki ýerlerde öndürilýär.Olaryň arasynda ýokary hilliTurkuazxunxian etrabynda, xunxi we Juşan, Hubei dünýä belli.Ungungai dagynyň üstündäki firuza, dagyň ýokarsyndaky yungai ybadathanasyndan soň yungai Temple Turkuaz diýilýär.Dünýä belli hytaý sosna oýmak sungatynyň özboluşly daş gelip çykyşy, bu pudakda we kolleksiýa pudagynda ýokary abraý gazanyp, içerde we daşary ýurtlarda gowy satylýar.Mundan başga-da.Jyangsu, nanunnan we beýleki ýerlerde firuzek hem tapyldy.
Turkuaz ýokary hilli jade materialdyr.Gadymylar oňa “bidianzi”, “Çinglang sapagy” we ş.m.Europeewropalylar oňa “türk jade” ýa-da “türk jade” diýdiler.Turkuaz, içerde we daşary ýurtda “Dekabr aýynyň doglan güni daşy” hökmünde ykrar edilýär.Victoryeňişi we üstünligi aňladýar we “üstünligiň daşy” abraýyna eýe.
Turkuaz dürli elementler sebäpli dürli reňklere eýe.Oksid mis bolanda ýaşyl we demir bolanda ýaşyl bolýar.Esasan asman gök, açyk gök, ýaşyl gök, ýaşyl, ýaşyl reňkli ak.Reňki birmeňzeş, ýalpyldawuk we goňur demir simsiz hil iň gowusydyr.
Reňk, firuzäniň hiline täsir edýän möhüm faktor.Turkuaz önümleri owadan reňklere eýe bolup, içerde we daşary ýurtlarda adamlar tarapyndan gowy görülýär.Mineral baýlyklary goramak üçin Hytaýyň käbir ýerleri magdan gazmagy aç-açan gadagan edýär, şonuň üçin telekeçiler daşary ýurtlardan import edýärler, soňra materikde firuzeli gaýtadan işleýärler, soňra bolsa ilkinji bezegleri we senetleri hemme ýerde satýarlar.Kaşmirden başga Lhasa häzirki wagtda dünýädäki iň uly firuzeli söwda bazarydyr.
Ady | tebigy firuzeli |
Gelip çykan ýeri | Hytaý |
Gymmat bahaly daş görnüşi | Tebigy |
Gymmat bahaly daş | ýaşyl |
Gymmat bahaly daş | Turkuaz |
Gymmat bahaly daş görnüşi | Tegelek ajaýyp kesik |
Gymmat bahaly daş | 1.25mm |
Gymmat bahaly daş | Ululygyna görä |
Hil | A+ |
Elýeterli şekiller | Tegelek / kwadrat / armut / ýumurtga / markiz görnüşi |
Arza | Şaý-sepleri ýasamak / eşik / pandent / halka / sagat / gulak / monjuk / bilezik |
Formasy: diňe mikroskopda görüp bolýan trikliniki ulgam, kriptokristal, seýrek mikro kristallar.
Döwük: gabyk granulalary halaýar (gözenek bilen baglanyşykly).
Gatylygy: dykyz blokyň Mohs gatylygy 5 ~ 6, uly gözenek ulgamynyň Mohs gatylygy has kiçi.
Çydamlylyk: çeňňekleriň kiçi berkligi bar we döwülmegi aňsat, dykyzlary bolsa gaty berkligi bar.
Köçeler: ak ýa-da ýaşyl.
Otnositel dykyzlyk: 2,4 ~ 2.9, adaty bahasy bolsa 2.76
Aç-açanlyk: köplenç düşnüksiz.
Ossalpyldawuk: ýalpyldawuk ýüz ýagly aýna ýalpyldawuk, döwük ýagly ýalpyldawuk.
Goşundylar: köplenç gara tegmiller ýa-da gara çyzykly goňur magdany ýa-da beýleki demir oksidi goşulmalary.
Döwülme görkezijisi: ng = 1.65, NM = 1.62, NP = 1.61.Turkuaz köplenç ýaşyl agregat bolany üçin, gymmat bahaly refraktometrde diňe bir okalýar we ortaça bahasy 1,62 töweregi.
Birefringence: kristal birefringensiýa (DR) güýçli, Dr = 0.040.Şeýle-de bolsa, gemologiki synaglarda görkezilmedi.
Optiki häsiýetler: kristal biaxial kristalyň polo positiveitel optiki häsiýeti, 2Y = 40. Turkuaz adatça düşnüksiz bolany üçin, gemologiki synag maglumatlary berilmeýär.
Reňk: asman gök, şeýle bir häsiýetli welin, adaty reňke öwrüldi - Turkuaz.Galanlary goýy gök, açyk gök, gök köl, gök-ýaşyl, alma ýaşyl, sary ýaşyl, açyk sary we açyk çal.Mis gök öwüsýär.Demir himiki düzümdäki alýumininiň bir bölegini çalşyp, firuzeli ýaşyl edip biler.Suwuň düzümi gök reňklere hem täsir edýär.
Absorbsiýa spektri: güýçli şöhlelenýän ýagtylygyň aşagynda, gök sebitde iki sany orta we gowşak 432 nm we 420 nm sorujy zolaklary, käte bolsa 460 nm-de bulaşyk siňdiriş zolaklaryny görmek bolýar.
Uminagtylygy: uzyn ultramelewşe şöhlelenmesinde açyk sary ýaşyl-gök floresan bar we gysga tolkun floresanlygy belli däl.Rentgen şöhlelenmesinde aç-açan ýagtylyk ýok.
Malylylyk aýratynlyklary: firuzek, ýylylyga çydamly jediň bir görnüşidir, adatça gyzdyrylanda böleklere bölüner, goňur öwrüler we alawyň aşagynda ýaşyl öwrüler.Gün şöhlesinde gury ýarylma we reňkleme hem bolýar.
Gidroklor turşusynda haýal erär.
Turkuazyň gözenekleri ösýär, şonuň üçin firuzeli reňkli ergin bilen hapalanmagynyň öňüni almak üçin kesgitlemek prosesinde reňkli ergin bilen aragatnaşyk saklamaly däldir.